اصول مناظره
ه گزارش پایگاه بین المللی همکاریهای خبری شیعه (شفقنا)، محمد امین ناطقی در یادداشتی که به شفقنا ارسال نموده، خواستار مناظره مذهبی شده و شرایط و چگونگی آن را چنین شرح داده است؛ در این روز ها شاهد یکسری مناظرات مذهبی بین دوستان (افغانستانی) شیعه وسنی ما در فضای فیس بوک هستیم، صرف نظر از اینکه کی بر حق و کی بنا حق سخن میگوید، کدام مذهب پویا و کدام یکی دکم است؟ کدام یک از عزیزان اصول مناظره را رعایت و یا زیر پا می نهند!
از آنجای که اصولاً همه عزیزان که در پی مناظرات مذهبی هستند این کار را بعنوان انجام یک فریضه دینی (امر به معروف ونهی از منکر ) انجام میدهند وقصد قربت الهی رادارند ونه اینکه در پی ایجاد تفرقه ودشمنی در بین مذاهب باشند ، واز طرفی هم کلاً انسانهای وطن دوست هستند ، نکاتی به ذهن حقیر رسید که به عرض می رسانم:
برای یک مناظره سالم شرایطی مورد نیاز است که ابتدا با ید آن شرایط فراهم گردد و الا مناظره از حالت سالم ورشنگر خ
ارج و به جدال بی هوده ودر بسی اوقات مخرب تبدیل می شود.
1- توان علمی لازم!
همه می دانیم علوم دینی (مذاهب اسلامی) یکی از شاق ترین رشته های علمی و بسیار گسترده است، کسی که میخواهد در این وادی سخن بگوید با ید تمام متون دینی مربوط به فرقه خود را خوانده و به تعبیر علماء فن ملکه داشته باشد! یعنی صلاحیت صدور فتوا را دارا با شد.
وکسی که داعیه انا الرجل سر میدهد و طرف مقابل را به مناظره می خواند باید علاوه بر اشراف که در منابع فقهی، اصولی،کلامی وروایی طریقه خود دارد، بر متون مذهبی طرف مقابل اعم از کتب فقهی و روایی نیز تسلط لا زم را داشته با شد ، تا مبادا متوسل به اتها مات کوچه و بازری شایع در بین عوام که بدلیل جهالت عوام و یا هدف مندی دشمنان زیرک دین در راستای نهادینه سازی تفرقه در جوامع اسلامی نشر شده گردند.
با کمال تاسف باید عرض کنم تمام کسان که مباحث مذهبی را طرح میکنند صلاحیت علمی لازم را ندارند، چون برهمه روشن است که علماء بزرگ دینی ما به دلایل مختلف، از جمله کثرت مراجعات به ایشان و تحقیقات فراوان علمی فرصت حضور در فضاهای مثل فیسبوک را ندارند
2- فضا وروحیه مناسب برای مناظره !
الف: برای منحرف نشدن مناظره از روال عادی و نرمال یکی از شرایط که باید کا ملاً مرا عات گردد عدم تداخل در بحث است.
که در صفحات فیسبوک امکان ندارد چون همه کسانی که در لیست دوستان صاحب صفحه هستند حق دارند کامنت بگذارند و این بخودی خود می تواند قبل از به نتیجه رسیدن یک موضوع موضوعات بی شمار را به بحث بیفزاید، که این در خوش بینانه ترین حالت است والا این فضا پر است از آدمهای متعصب مذهبی که متا سفانه اطلا عاتی هم از آموزه های دینی ندارند! چه بسی خود را هم علامه دهر می پندارند وبی مهابا وارد هر مقوله ی می شوند وبا تحکم خود را عین حق می شمارند وبس.
ب: شکیبای و احترام متقابل به شخصیت و عقاید طرف مقابل!
اگر فرد مقابل نا خواسته و یا از روی جهل مساله و یا موضوعی را طرح کرد که جزء اتهامات بود نه حقایق، باید صبورانه مطالب راشنیده جواب روشنگر و قناعت بخش ارایه دهد، نه اینکه با وارد نمودن اتهامات جدید کفتمان را به جالش کشاند.
ج- پرهیز از مجادله!
در بسیاری از موارد دیده شه که دوستان وقتی در ارایه پاسخ مناسب کمیت شان می لنگند ، به بازی با کلمات وجدال می پردازند تا در دید ناظران مناظره عالم وغالب به نظر آیند.
که در اینصورت نتنها به هدفش نمیرسد بلکه در اذهان عامه باعث تحقیر مبانی اعتقادی خویش نیز میگردند.
3- علمی بودن!
علمی بودن بدان معنا که طرفین مباحثه مظافاً بر این که شخصاً عالم و دانا با شند، خود را نیز ملزم بدانند که هم درطرح موضوع وهم در مقام پاسخ ، از ارایه مطالب غیر مستند بپرهیزند و آنهم از متون معتبر و مورد وفاق مذهب مقابل باشد، یعنی نمی توان به ادعای یک شخص خاص که منصوب به یک طریقت است و جایگاه علمی پذیرفته شده در میان هم کیشانش ندارد ولو علی الظاهر عالم هم باشد استناد نمود.
اگر فرض را بر این بگیریم که تمام این شرایط فراهم باشد و زمینه انجام یک مناظره هم مهیا ، بازهم در اوضاع فعلی کشور که تازه داریم گامهای هر چند کوچک برای ملت سازی بر میداریم و میخواهیم از بلایای سالیان گذشته برهیم وبنای یک افغانستان نوین را بر مخروبه های سالها جنگ کور وبی هدف قبیله ی ، تباری و مذهبی بنیاد گذاریم ، درست نیست چون ذهنیت عمومی مردم ما هنوز اماده است برای یک تنش ویرانگر .
پس خواهش مندم عزیزان در این فضا از عنوان کردن مباحث مذهبی بپر هیزند.
توفیق همه مومنین را از درگاه باری تعالی خواستارم.
