مناظره مأمون با چهل نفر از علماء
ناقل ابن عبدربه اندلسى
مصدر عقدالفرید
مترجم و محقّق مهدى فقیه ایمانى
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم
... فَبَشِّـرْ
عِبَادِ الَّـذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ
أَحْسَنَهُ أُوْلـئِکَ الَّـذِینَ هَدیــهُمُ اللهُ وَ أُوْلئِک هُمُ أُوْلُوا الاَْلْبـَاب
سوره زمر: 17
پس مژده ده
بندگان مرا ، آنان که سخنان را مى شنوند ،
و از نیکوترین آن پیروى مى کنند;
آنها کسانى باشند که خدا هدایتشان فرموده ،
و آنها خردمندانند.
شخص راستگو
«عمر بن عطاء العدوی» که از فرزندان خلیفه اول همرابن الخطاب بود، از والی اذن خواست تا با بهلول[1] مشغول مباحثه و مذاکره شود، آنگاه از بهلول پرسید: «حقیقت ایمان چیست؟»
بهلول گفت:
«قال مولانا الصادق ـ علیهالسّلام ـ: ألایمانُ عَقْدٌ بِالْقَلْبِ وَ قَولٌ باللّسانِ وَ عَمَلٌ بالْجوارحِ وَ الأرکانِ»
یعنی:«ایمان عبارت است از عقیدة قلبی و گفتن با زبان و عمل کردن با اعضاء و جوارح.»عمر گفت: «از اینکه گفتی «قال مولانا الصّادق» معلوم میشود که غیر از جعفر بن محمد دیگر هیچ کس صادق و راستگو نیست، چون تو لقب صادق را اختصاص به او دادی.» بهلول گفت: «این اشکال اول به جدّ تو «عمر بن الخطاب» وارد است که به رفیقش ابوبکر لقب «صدّیق» داد. مگر در زمان او کسی دیگر راستگو نبود؟»
عمر بن عطاء گفت: «نه، در آن زمان تنها کسی که راستگو بود فقط ابوبکر بود!»
خلفای ثلاث
شیخ بهائی در یکی از سفرهای خود، با یکی از علمای اهل تسنّن ملاقات نمود، و خود را در مقابل او، در ظاهر شافعی وانمود کرد.
آن دانشمند اهل‌سنّت که از علمای شافعی بود، وقتی که دانست شیخ بهائی، شافعی است، و از مرکز تشیّع (ایران) آمده، به او گفت: «آیا شیعه برای اثبات مطلوب و ادّعای خود، شاهد و دلیل دارد؟».
شیخ بهائی گفت: من گاهی در ایران با آنها روبرو شده‌ام، می‌بینم آنها برای ادّعای خود شواهد محکمی دارند.
مناظرات مرحوم آیت الله العظمی حاج سید عبدالله طاهری شیرازی با علمای اهل سنت در مکه و مدینه مرحوم آیت الله شیرازی از علمای برجسته شیعه و حوزه علمیه نجف بودند که در سال 1361 هجری قمری به قصد زیارت خانه خدا به مکه معظمه مشرف شدند و در ضمن ادای مناسک حج، گفتگوها و بحثهایی با اهل تسنن انجام داده که پس از مراجعت به نجف اشرف بنا به تقاضا و اصرار برخی از علمای شیعه، این گفتگوها به صورت کتابی با عنوان «الاحتجاجات العشره دلیلهای دهگانه» جمع آوری شده که من بخش هایی کوتاه از این کتاب ارزشمند را برای استفاده همه دوستان شیعه و سنی اینجا می‌نویسم: |
یکی از علمای اهل تسنّن که از فارغ التحصیلان دانشگاه «الازهر» مصر است به نام «شیخ محمد مرعی انطاکی» از اهالی سوریه، بر اثر تحقیقات دامنه دار به مذهب تشیع گرایید، و در کتابی به نام «لماذا اخترتُ مذهب الشّیعه» علل گرایش خود را با ذکر مدارک متقن ذکر نموده است. در اینجا یکی از مناظرات او با دانشمندان اهل تسنّن پیرامون سجده بر مهری که از تربت حسینی است آورده می شود.
محمد مرعی در خانه اش بود، چند نفر از دانشمندان اهل تسنّن که بعضی از آنها از دوستان سابق او در دانشگاه الازهر بودند، به دیدار او آمدند و در آن دیدار، بحث و گفتگوی زیر رخ داد:
- دانشمندان سنی:
شیعیان بر تربت حسینی سجده می کنند؛ آنها به همین علّت که بر مهر تربت حسینی سجده می کنند، مشرک هستند.
- محمد مرعی:
سجده بر تربت، شرک نیست؛ زیرا شیعیان بر تربت برای خدا، سجده می کنند، نه اینکه برای تربت سجده کنند، اگر به پندار شما به فرض محال، در درون تربت چیزی وجود دارد، و شیعیان به خاطر آن چیز، آن را سجده کنند، نه اینکه بر آن سجده نمایند، البته چنین فرضی، شرک است، ولی شیعیان برای معبود خود که خدا باشد سجده می کنند، نهایت اینکه هنگام سجده برای خدا، پیشانی را بر تربت می گذارند. به عبارت روشنتر حقیقت سجده، نهایت خضوع در برابر خدا است، نه در برابر مهر تربت.
مناظره با «عمران صابی» بزرگ دهریون و کسانی‌که خدا را قبول نداشتند
هنگامی که حضرت بر مسحیان و یهودیان و زردشتیان علبه کرد، به حاضران رو کرد و فرمود: «آیا در میان شما کسی هست که با اسلام مخالف باشد؟ اگر مایل است، بدون اضطراب و نگرانی سؤالاتش را مطرح کند».
1385/11/26
حجت الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی امشب طی مناظره ای تلوزیونی با شیخ یوسف قرضاوی، مهمترین مسائل موجود بین شیعه و سنی و نیز راههای رسیدن به وحدت و همدلی بین علمای هر دو مذهب را بررسی کرد.
